O prelekcji:

Empatia i agresja to dwie ważne emocje kierujące naszym zachowaniem. Zarówno empatia, chęć pomocy członkom grupy, jak i agresja - chęć eliminacji zagrożeń ze strony innych, są w pewnych granicach korzystne. Jako uczucia irracjonalne niekiedy mogą być szkodliwe, zwłaszcza że ze względu na swoje podłoże neurobiologiczne są bardzo często wymieszane. Nadmierna miłość macierzyńska może wyrządzić potomstwu wiele szkody, nadmierna agresja jest czynnikiem destrukcyjnym i autodestrukcyjnym.

Wiele zdarzeń budzi u nas taką mieszankę wybuchową - współczucie dla ofiary tragicznego wypadku budzi agresję, wyrażającą się w poszukiwaniu, często na siłę, sprawcy tragedii i chęć odwetu. Leży to u podstaw niektórych nierozsądnych decyzji politycznych (współczucie dla ofiar pedofilii spowodowało żądania kastracji pedofilów, współczucie dla uzależnionych powoduje żądania kary śmierci dla dealerów, a przy okazji pakowania ofiar nałogu do wiezienia). Głębokie współczucie dla ofiar katastrofu smoleńskiej doprowadzało do masowych aktów agresji i przemocy, skierowanych nie przeciw sprawcom, ale tym, którzy nie współczuli tak bardzo.

Mieszanina agresji i empatii prowadzi do tworzenia bardzo surowego i szkodliwego społecznie prawa. Szczęśliwie w cywilizacji Zachodu obserwuje się stopniowy wzrost przewagi zachowań empatycznych i ograniczenia agresywności, co spowodowało zmianę poglądów na funkcję kary (łagodzenie prawa), ale wrodzona agresja i empatia powoduje, że większość członków prymitywniejszych społeczeństw akceptuje karę śmierci lub domaga się jej przywrócenia (vide opinie Polaków i Norwegów po masakrze na wyspie Utøya).

Nagrane podczas: TEDxKraków 2011

O prelegencie:

Jerzy Vetulani jest neurobiologiem, neuro-psycho-farmakologiem, biochemikiem, członkiem Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności, jeden z najczęściej cytowanych polskich naukowców, bloger, pisarz, kiedyś nawet wykonawca kabaretu Piwnicy pod Baranami i założyciel tajnej społeczności zbierającej pluskwy (1946). Jego pasją jest mózg i jego rola, oddany jest popularyzacji neurobiologii. A sądząc po liczbie słuchaczy pojawiających się zarówno na nocnych spotkaniach „Gadający Pies”, jak i na dziennych wykładach dla studentów, zdecydowanie ma do tego talent.

Zawodowo Jerzy zajmuje się badaniem procesów związanych z depresją, uzależnieniem i pamięcią. Jako przygotowanie do starości poleca między innymi częstą grę w Scrabble i rozwiązywanie krzyżówek.

Jeden z bardziej popularnych prelegentów zeszłorocznej edycji TEDxKraków chyba pokochał nas z wzajemnością – swój harmonogram wystąpień opracował tak, żeby pojawić się u nas i w tym roku.

Transkrypt: Jerzy Paź (korekta Krystian Aparta)

Tłumaczenie: Krystian Aparta (korekta Anna Obarzanowska)