TEDxKraków blog

Po raz pierwszy poznaliśmy Michała już na konferencji TEDxKrakow 2012, kiedy to wraz ze swoimi dwoma córeczkami wyskoczył na scenę by wspólnie pomuzykować z wykonawcami Drums & Drums. W krótkiej rozmowie po konferencji okazało się, że Michał jest nie tylko spontanicznym i radosnym ojcem, z zawodu lekarzem, ale rownież osobą, która wieczorami, w zaciszu swojego wygodnego fotela i z kotem Andrutem na kolanach, z iPada steruje obserwatorium astronomicznym we Włoszech.

To właśnie takie historie Team TEDxKraków lubi najbardziej, więc zaprosiliśmy Michała do wystąpienia na konferencji TEDxKraków 2013. Półtora roku pózniej, gdy na facebookowym czacie wysłałam pytanie o możliwość wywiadu żeby pokazać Wam, jak potoczyły sie jego losy od czasu wystąpienia, odpowiedział: „Jasne. Od tego czasu jestem bezrobotny, nic mnie nie cieszy i uciekł ode mnie nawet pies”, a po kilku minutach (przecież to mało prawdopodobne, że od razu odpisze, a kiedyś trzeba się napić herbaty!): „Ula, milczysz… Ja żartowałem!”. Na szczęście właściwa cześć wywiadu poszła dużo płynniej

Najpierw uczestniczyłeś w TEDxKraków jako słuchacz, później stałeś się prelegentem, więc, jak mało kto, wiesz dokładnie czym jest TEDx i czego można spodziewać po takim wydarzeniu. Co możesz powiedzieć o tym doświadczeniu?
To, że mogłem być prelegentem TEDxKraków było jednym z fajniejszych doświadczeń w moim życiu, ale równocześnie jednym z najbardziej stresujących. Te kilka minut przed wejściem na scenę, kiedy już niczego nie da się odwołać i cała nadzieja w niezauważonej wcześniej spadającej na Kraków planetoidzie… tego nie da się opisać. Było to wyjątkowe pomieszanie wielkiej satysfakcji z ogromnym stresem. To ostatnie było zupełnie niepotrzebne! Jeśli mogę coś poradzić przyszłym mówcom, to przede wszystkim myśleć o wielkiej radości z powodu możliwości wystąpienia na tej fantastycznej imprezie. Reszta pójdzie gładko. Stres jest przereklamowany!
Poza tym, dzięki wystąpieniu zauważyło nas kilka czasopism i stacji radiowych, a niedługo wystąpimy w telewizyjnym programie Astronarium, poświęconym polskiej astronomii.

Co jeszcze zdarzyło się w Twoim życiu od czasu wystąpienia na TEDxie?
Sporo się zmieniło. Przede wszystkim od kilku miesięcy działa nasze drugie zdalne obserwatorium, na Pustyni Atakama w Chile. Jest to, podobnie jak Rantiga Osservatorio we Włoszech, zdalnie sterowany robot, który dzięki podłączeniu do internetu nie potrzebuje bezpośredniego nadzoru na miejscu. Współwłaścicielem jest mój przyjaciel z Poznania, astrofotograf Marcin Gędek, a w poszukiwaniach na półkuli południowej pomaga mi niezastąpiony Michał Kusiak. Niedawno, ze względu na olbrzymią ilość danych dołączył do nas jeszcze Rafał Reszelewski, który prowadzi z nami przeglądy nieba.

A obserwatorium we Włoszech? Mamy nadzieję, że nie porzuciliście tinkańskich krów!
Absolutnie – Rantiga zajmuje się poszukiwaniami nie tylko planetoid, jak dotychczas, ale i supernowych. Tu też powiększył się zespół badawczy – mieszkający w Szwecji Grzegorz Duszanowicz zapisał się w historii polskiej astronomii jako odkrywca wielu supernowych dzięki swojemu amatorskiemu obserwatorium niedaleko Sztokholmu.
Krowy mają się całkiem nieźle. Chciałbym napisać, że pozdrawiają fanów TEDxKraków, ale niestety bez konsultacji z przywódcą stada nie mogę.

To musi być duże wyzwanie, obsługiwać dwa obserwatoria w różnych częściach świata!
Tak, jest to wymagające. Przy ponad trzystu pogodnych nocach w roku w Chile i względnie dobrej pogodzie we Włoszech nie łatwo jest się wyspać. Tylko dzięki powiększonemu zespołowi udaje się zapanować nad tak dużą ilością danych. Mimo pełnej automatyzacji musimy też stosunkowo często odwiedzać obserwatoria – czyścić optykę, wymieniać rolki, linki i odkurzać wnętrze.

I jak efekty? Czy takie amatorskie obserwatoria jak Wasze mają szansę zaistnieć wśród tych wielkich projektów, dotowanych przez państwa?
W czerwcu ubiegłego roku wraz z Michałem Kusiakiem wystąpiliśmy w Helsinkach jako jedyni amatorzy na najważniejszej na świecie konferencji dotyczącej planetoid, komet i meteorów. O budowie naszego obserwatorium opowiadaliśmy przed szefami największych programów badawczych! Co więcej, podczas wykładu na temat pracy współczesnych obserwatoriów na jednym ze slajdów zobaczyliśmy także wyniki naszego skromnego Rantiga Osservatorio we włoskiej Tincanie. Obok potężnych, kosztujących setki milionów dolarów przedsięwzięć. Był to moment ogromnej satysfakcji.

Super, gratulacje! To kiedy będziemy mogli pogratulować odkrycia planetoidy TEDxKraków? Obiecałeś!
Ciągle czekamy na potwierdzenia naszych odkryć przez harwardzkie Minor Planet Center. Jest to niestety żmudne zajęcie i minie jeszcze sporo czasu, zanim ruszy numeracja „naszych” planetoid. Póki co, planetoida odkryta przez nas to „Zdzisław Łączny”, nazwana po inżynierze, który pomógł nam w uruchomieniu Osservatorio Rantiga. Także ja mam swój prywatny kawałek kosmosu. Ma średnicę dwóch kilometrów, orbituje pomiędzy Marsem i Jowiszem, nazywa się Żołnowski i ma numer 384815.

Bardzo dziękuję za rozmowę i już dziś zapraszam Cię na TEDxKraków 2015 w czerwcu!

Michał Żołnowski jest lekarzem i astronomem-amatorem, który zbudował zdalnie sterowane obserwatorium astronomiczne we włoskiej wiosce Tincana. Posłuchajcie, jak opowiada tę historię na scenie TEDxKraków 2013:

P.S. Poproszony o polecenie społeczności TEDxKraków dwóch TED Talków, Michał wybrał dwa: Distant Time and the Hint of a Multiverse Seana Carrolla i Four Principles for the Open World Dona Tapscotta. Miłego oglądania!

Steve Jobs w jednym ze swoich wystąpień mówił o doświadczeniach życiowych, które z perspektywy czasu, na pozór niezwiązane ze sobą nawzajem, ostatecznie przyczyniają się do tego kim jesteśmy i co osiągamy. Istotą sukcesu jest umiejętność łączenia tych doświadczeń. Gdzie Ty zbierałaś swoje kropki?

(śmiech) U mnie łączy je coś, co dostrzegam u następnego pokolenia a wciąż jeszcze pamiętam z z własnych doświadczeń. Ciekawość – to jest to, co łączy wszystkie dzieci. Druga rzecz, to gotowość na wyzwania. To jest mieszanka, która daje napęd.

Moją pierwszą kropką, pierwszym wyzwaniem po ukończeniu studiów było Wydawnictwo Pascal, moja pierwsza intensywna nauka życia. Uczyliśmy się na własnych błędach, wyciągaliśmy własne wnioski, gromadziliśmy własne bezcenne doświadczenia. Gdy ich trochę przybyło, pojawiła się innowacyjna koncepcja przewodnika turystycznego innego niż wszystkie, w dodatku odpowiadającego potrzebom podróżujących rodziców z dziećmi.

Wiele lat później wpadłam na pomysł ożywienia muzeów. Pojawił się pomysł Muzeobrania, wyjątkowego dnia, kiedy dzieci – razem z rodzicami – mogły w muzeach nie tylko oglądać, ale i doświadczać. Na tamten czas nikt jeszcze nie słyszał o nocy muzeów a obiekty muzealne były pozamykane przed zwiedzającymi, a zwłaszcza przed dziećmi, jak dzikie zwierzęta. Zamysł, rzucony na żyzny grunt Małopolskiego Instytutu Kultury, bardzo szybko zaowocował działaniem. Wraz z muzealnikami wykreowaliśmy fantastyczną atmosferę, a wiedza poprzez różne zmysły i ręce sama wchodziła dzieciom do głów.

Trzecią kropką był już Uniwersytet Dzieci i o tym właśnie mówiłam podczas swojego wystąpienia na TEDxKraków. Bezpośrednią przyczyną rozpoczęcia projektu było poczucie bezradności rodzica, który widzi jak szkoła rozmija się z poznawczymi potrzebami dzieci, a bezpośrednim wyzwalaczem była wypowiedź wówczas 6-letniej córki, której rzekomo “życie się skończyło, bo musi chodzić do szkoły”. Trzeba było coś z tym zrobić.

Występowałaś na scenie TEDxKraków w 2011 r. Dużo wydarzyło się u Ciebie od tego czasu?

Pojechałam między innymi do San Francisco, by zastanowić się, jak rozwinąć działania poza granicę Polski. W Krakowie i innych ośrodkach Uniwersytetu Dzieci szukamy i wciągamy do współpracy najlepszych ludzi: naukowców, artystów, ekspertów z różnych dziedzin. Tych, którzy mają wiedzę i pasję. Ale czy da się wciągnąć tych, którzy naprawdę zmieniają świat? Udało się zaprosić do współpracy kilku bardzo ciekawych międzynarodowych naukowców, wynalazców i badaczy, jednak dziecięce pytania do Billa Gatesa wciąż czekają…

O czym marzysz?

Marzę, żeby to szkoły, a nie dziecięce uniwersytety były naprawdę ekscytującymi miejscami zdobywania wiedzy. Zresztą mówi o tym sir Ken Robinson w najsłynniejszym wystąpieniu TED. Poza tym, przez Uniwersytet dzieci przewinęło się około 25 tysięcy dzieci w wieku od 6 do 14 lat. W Polsce jest ich aż około 2,5 mln, to 100 razy więcej!

Jak doświadczenie wystąpienia na TEDxKraków wpłynęło na Ciebie?

Zaproszenie do wystąpienia oznacza, że ktoś uznał, że masz się czym podzielić. Daje to ogromne poczucie odpowiedzialności – zabieram 15 minut z życia kilkuset osób, a wokół sami mądrzy ludzie. To niezwykle mobilizujące. Ta mobilizacja nie kończy się na wystąpieniu, to jak członkostwo w klubie, które zobowiązuje na zawsze.

Po jednej z konferencji TedxKids@TEDxKraków, w której mówcami i słuchaczami były dzieci, jeden z obecnych na sali rodziców usłyszał od swojego dziecka: “Tato, jak ja będę występował, to opowiem o…” i tu powiedział o swoich konkretnych planach.

I to jest kwintesencja idei: podzielić się wiedzą, przekazać zapał. Taki łańcuszek odpowiedzialności, działania i pozytywnego wpływu na innych.

Ulubione wystąpienie na TED?

Mam dwa: “Potęga introwertyków” Susan Cain i wystąpienie Gevera Tulley podczas TEDxKraków 2013 o kształceniu twórców i majsterkowiczów.

Kogo byś chciała jeszcze zobaczyć na TedxKraków?

Kogo bym chciała zobaczyć? To jest pytanie na kreatywność (śmiech). Nie mam gotowej listy w głowie. Mogą to być osoby, które spotkałam szukając ciekawych wykładowców dla dzieci, jak np. Manu Prakash, naukowiec ze Stanfordu, który wymyślił mikroskop z papieru. Pomyślał o wynalazku, który miał pomóc chronić zdrowie w Trzecim Świecie, bo składany jak origami mikroskop kosztuje tylko 50 centów.

Albo Deborah Gordon, badająca mrówki w różnych środowiskach – nawet w kosmosie. Mrówki funkcjonują bez centralnego systemu zarządzania, stanowią więc bardzo cenne źródło wiedzy i inspiracji np. dla robotyki.

Chciałabym, by Jimmy Wales, współtwórca Wikipedii, pojawił się kiedyś na TEDxKraków. On zrobił coś absolutnie niemożliwego. Chciałabym, by porozmawiał także z dziećmi o informacji, wiedzy i mądrości. W końcu dla najmłodszego pokolenia Wikipedia jest podstawowym źródłem wszelkiej wiedzy!

Osoby, które wskazujesz, mogłyby pojawić się zarówno na scenie TEDxa, jak i na Uniwersytecie Dzieci. Czy jest coś, co łączy te dwie grupy odbiorców?

Oczywiście! Dzieci są chłonne, naturalnie ciekawe, tak jak publiczność konferencji TED i TEDx. Z kolei mądrzy ludzie z pasją potrafią mówić do bardzo różnych słuchaczy. Czy to nie byłoby ciekawe, gdyby ludzie tacy jak Elon Musk czy Mark Zuckerberg poświęcili godzinę, by zastanowić się i odpowiedzieć na pytania zadane przez dzieci?. Jeszcze z nimi nie rozmawialiśmy, ale na Uniwersytecie Stanforda nikt nam do tej pory nie odmówił (śmiech).

Agata, w imieniu całego teamu TEDxKraków bardzo Ci dziękuję za rozmowę i życzę, żeby nikt nie odmawiał!
Agata Wilam, założycielka Uniwersytetu Dzieci, wystąpiła na TEDxKraków 2011 opowiadając o tym, co łączy dzieci i naukowców. Oglądnijcie jej prelekcję tutaj!

Kraków, jak każde miasto na świecie, zmienia się. Wydaje nam się, że jesteśmy w bardzo dobrym położeniu – wielu świetnie wykształconych mieszkańców, długa i bogata historycznie oraz kulturowo tradycja, malownicze otoczenie, tętniące życiem młode społeczeństwo i trudna do opisania, a jednak odczuwalna przez nas wszystkich energia.

Obserwujemy w Krakowie również te same tendencje, które są widoczne w obszarach miejskich na całym świecie: siłę sieci społecznych, zarówno funkcjonujących online jak i offline, wszechobecną ideę „lokalności” w zglobalizowanym świecie, postrzeganej bardziej jako wartość niż miejsce, budowanie wspólnoty i trwałej integracji z naszym codziennym życiem. Pojawiają się również liczne inicjatywy, oddolne i otwarte, które przynoszą nowe rozwiązania na dobrze nam znane problemy (a także tworzą dla nas całkiem nowe, dla których trzeba będzie dopiero poszukać rozwiązania).

Co powinniśmy zrobić, aby mieć znaczący wkład w zachodzące w naszym otoczeniu zmiany?

Nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie, ale uważamy że kluczem jest nauczenie się jak pracować z osobami innymi od nas w taki sposób, aby zwiększało to nasze zasoby energii, a nie wysysało z nas sił. To nie jest proste i wymaga zaufania, a zaufanie najlepiej buduje się podczas kontaktu z drugim człowiekiem, twarzą w twarz – poprzez rozmowę, debatę, dyskusję.

Dlatego zdecydowaliśmy, że tematem przewodnim tegorocznej edycji TEDxKraków będzie „Reconnect the Dots”, czyli “Połącz punkty na nowo”.

Wysłuchamy prelegentów, którzy opowiedzą nam o tym, jak udało im się połączyć punkty, aby stworzyć coś nowego lub odkryć coś nieoczywistego i zastanowimy się, jakie nowe pomysły moglibyśmy wdrożyć w Krakowie. Ale naszym najważniejszym celem jest połączenie prawdziwych pasjonatów, twórców, oddanych jakiejś idei ludzi i zainspirowanie ich do zrobienia dużego kroku w przód. Bo punktami, o które tak naprawdę nam chodzi, jesteście Wy…

Tegoroczne wydarzenie będzie największym z dotychczasowych przedsięwzięć TEDxKraków i mamy nadzieję zobaczyć się z ponad tysiącem z Was 13 czerwca w Centrum Kongresowym ICE Kraków, aby móc się spotkać, porozmawiać, posłuchać i coś zjeść. Będziemy zdradzać Wam nasze plany i listę prelegentów przez kilka następnych miesięcy więc upewnijcie się, że śledzicie nasze posty na Facebooku, Twitterze i/lub naszej stronie internetowej. Rejestracja ruszy w połowie kwietnia, powiadomimy Was kiedy!

Do zobaczenia 13 czerwca!